تأثیر شوری آب آبیاری بر صفات ریشه دو رقم حساس و مقاوم به شوری گندم و ارتباط آن با عملکرد دانه در شرایط گلخانه

به منظور مطالعه اثر شوری بر ویژگی های ریشه و عملکرد دو رقم گندم، آزمایشی در گلخانه تحقیقاتی پژوهشکده کشاورزی، پزشکی و صنعتی کرج به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور اول شامل رقم حساس (تجن) و رقم مقاوم به شوری (بم) گندم و فاکتور دوم تنش شوری در چهار سطح (6، 8، 10 و 12 دسی زیمنس بر متر) بود. در هر تیمار، 10 روز پس ازگرده افشانی، تغییرات صفاتی مانند وزن خشک ریشه، وزن خشک ساقه، نسبت ریشه به اندام هوایی و حجم و سطح ریشه بررسی شد. نتایج نشان داد که تنش شوری تأثیر معنی داری بر وزن خشک ریشه و حجم و سطح ریشه داشت به نحوی که با افزایش شوری آب آبیاری، میانگین صفات مذکور کاهش یافت. میزان کاهش نسبت ریشه به اندام هوایی با افزایش شوری از 6 به 8 دسی زیمنس بر متر به ترتیب برای ارقام تجن و بم 1/35 درصد و 2/8 درصد بود. نتایج نشان داد که بخش زیادی از تغییرات عملکرد دانه مربوط به تغییرات وزن خشک ریشه در هر بوته است. لذا، همانطور که رقم بم در کلیه تیمار های شوری از وزن خشک ریشه بیشتری برخوردار بود، بیشترین عملکرد دانه نیز در همین رقم به دست آمد. هم چنین کمترین عملکرد دانه در رقم تجن و در شوری 12 دسی زیمنس بر متر مشاهده گردید که با کمترین وزن خشک ریشه همراه بود. همبستگی نزدیکی بین سطح و حجم ریشه با وزن خشک ریشه و به دنبال آن با عملکرد دانه وجود داشت. لذا، با بررسی صفات مورد مطالعه در این آزمایش می توان بخش اعظمی از صفات مرتبط با حساسیت یا تحمل به تنش شوری ارقام گندم را به ویژگی های ریشه آنها نسبت داد.